95 lat temu - 6 marca 1926 roku w Suwałkach urodził się Andrzej Wajda, wybitny reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta i malarz. Jego filmy są znane na całym świecie i należą do klasyki polskiego kina. Sprawdź, czy znasz te fakty i ciekawostki z życia Mistrza!
Młodość i wykształcenie Andrzeja Wajdy
Ojcem Andrzeja Wajdy był Jakub - zawodowy wojskowy, który padł ofiara zbrodni katyńskiej w 1940 roku, a matka - Aniela, pracowała jako nauczycielka. W czasie trwania II wojny światowej przerwał edukację na tajnych kompletach, ponieważ musiał wesprzeć rodzinę finansowo. W połowie 1942 roku wstąpił do Armii Krajowej, gdzie pełnił funkcję łącznika.
Po zakończeniu wojny studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, ale porzucił je po kilku latach na rzecz studiów z zakresu reżyserii w Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, które ukończył w 1953 roku (dyplom uzyskał w 1960).
Życie prywatne Andrzeja Wajdy
Andrzej Wajda był aż czterokrotnie żonaty. Pierwszą wybranką jego serca była artystka - malarka i śpiewaczka operowa Gabriela Obremba, z którą rozwiódł się po 10 latach małżeństwa. Jego drugą żoną przez 8 lat była inna artystka ASP - Zofia Żuchowska. Gdy uzyskał rozwód w 1967 roku ożenił się z aktorką filmową i telewizyjną Beatą Tyszkiewicz, tuż po narodzinach ich córki - Karoliny. Para rozstała się pod koniec 1968 roku, a rok później orzeczono rozwód. Czwartą, a zarazem ostatnią żoną Wajdy była Krystyna Zachwatowicz (od 1974 roku do jego śmierci w 2016 roku) - polska aktorka, reżyserka, scenografka teatralna i filmowa.
Ciekawostki z życia Andrzeja Wajdy
Andrzej Wajda wyreżyserował blisko 60 filmów dokumentalnych i fabularnych. Za swoją twórczość został nagrodzony m.in. Oscarem Specjalnym (2000) za pięć dekad wybitnych osiągnięć reżyserskich, a także Nagrodą Specjalną Jury w Cannes za "Kanał" (1964) oraz Złotą Palmą za "Człowieka z żelaza" (1981). Jego filmy rekomendował światowej publiczności Martin Scorsese w serii pokazów pt. "Polska odyseja filmowa Martina Scorsese".
Andrzej Wajda, jako wybitny reżyser, sam stał się obiektem zainteresowania filmowców. O jego pracy i dokonaniach artystycznych zrealizowano wiele materiałów filmowych, w tym takie dokumenty jak: "Andrzej Wajda: Róbmy zdjęcie!" (2008) czy "Andrzej Wajda: Moje inspiracje" (2016).
Andrzej Wajda został odznaczony najważniejszymi orderami krajowymi, takimi jak Order Orła Białego (2011) oraz kilkunastoma orderami zagranicznymi, na Litwie i Ukrainie, we Francji czy w Japonii. Otrzymał sześć tytułów doktora honoris causa, czołowych polskich uczelni, a także został honorowym obywatelem kilku największych miast Polski.
Był fundatorem otwartego w 1994 roku Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie. W 2001 roku wraz z reżyserem Wojciechem Marczewskim założył w Warszawie Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy (obecnie Szkoła Wajdy).
Andrzej Wajda zmarł mając 90 lat (9.10.2016) z powodu powikłań związanych z zapaleniem płuc. Urnę z jego prochami złożono 19 października 2016 roku na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
