Mokry kaszel z wydzieliną jest charakterystyczny dla wielu infekcji dróg oddechowych. Jednak już odkrztuszanie ropnej plwociny budzi niepokój. Tym bardziej gdy flegma ma niepokojące zabarwienie. Czego może być objawem? Jak leczy się takie choroby? Czy kaszel z zieloną flegmą to powód do niepokoju? Sprawdź.
Kaszel mokry, czyli kaszel z wydzieliną
Kaszel to normalny odruch obronny, którego zadaniem jest oczyszczanie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych [1]. Kiedy jednak tej zalegającej w oskrzelach, gardle, krtani lub jamie nosowej flegmy jest za dużo, zaczyna spływać po tylnej ścianie gardła i pojawia się kaszel produktywny (mokry, wilgotny). Związany jest on z odkrztuszaniem wydzieliny, którą nazywa się fachowo plwociną [1].
Zielona flegma w gardle a infekcje dróg oddechowych
Na szczególną uwagę w usuwanej wydzielinie zasługuje jej gęstość, ilość oraz kolor. To dlatego, że niepokój może budzić ropna plwocina o zielonym lub żółtym zabarwieniu. Jest ona najczęściej wyrazem kolonizacji oskrzeli, płuc lub zatok przynosowych przez bakterie [2]. Jeżeli towarzyszy jej gorączka, bóle mięśni, czasem bóle głowy i świszczący oddech jest oznaką infekcji zatok lub oskrzeli. Brak tych objawów wyklucza raczej ostrą infekcją dróg oddechowych [2]. Jeżeli ma do tego nieprzyjemny zapach zwykle świadczy o zakażeniu bakteriami beztlenowymi [2].
Okazuje się, że zielona flegma pojawia się nie tylko przy zakażeniach bakteryjnych czy zapaleniu płuc. II faza zapalenia wirusowego charakteryzuje się powstaniem nacieku komórkowego w zmienionych zapalnie tkankach. Gęsta wydzielina śluzowa powstała w wyniku domieszki złuszczonych nabłonków oraz migracji neutrofilów zmienia kolor z białego na żółto-zielonkawy (tzw. wydzielina ropna). Dlatego zmiana zabarwienia wydzieliny nie jest niepokojącym objawem w przebiegu infekcji wirusowej [3].
Ropna wydzielina – inne przyczyny
Żółta lub zielona flegma przy kaszlu pojawia się także okresowo u chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Wtedy dochodzi do jej obfitego odkrztuszania rano, zaraz po przebudzeniu [2].
Inną, częstą przyczyną przewlekłego odkrztuszania ropnej flegmy bez dodatkowych objawów klinicznych są rozstrzenie oskrzeli. Są to trwałe rozszerzenia dróg oddechowych z utratą elementów sprężystych. Szybko ulegają kolonizacji przez bakterie, w tym paciorkowca złocistego i pałeczkę ropy błękitnej oraz grzyby [2]. Rozstrzenia są najczęściej nabyte, ale mogą być też wrodzone i związane z [2]:
-
upośledzonym oczyszczaniem śluzowo-rzęskowym przy mukowiscydozie lub zespole Kartagenera (to choroba genetyczna, która charakteryzuje się triadą objawów: zapaleniem zatok, odwróceniem trzewi i rozstrzeniem (poszerzeniem średnicy światła) oskrzeli));
-
nieprawidłowością chrząstki ściany tchawicy i oskrzeli;
-
rzadkimi wadami wrodzonymi (np. agenezją płuc, czyli niewykształceniu się płuca i odpowiadającego mu oskrzela);
-
pierwotnymi niedoborami odporności.
Duża ilość ropnej wydzieliny, która pojawia się nagle, może świadczyć o pęknięciu ropnia płuca do oskrzela [2].
Inne rodzaje flegmy a choroby układu oddechowego
Cechy odkrztuszanej plwociny mogą ułatwić diagnozę również innych chorób [2]. Warto więc mieć na uwadze także inny kolor i wygląd flegmy:
-
śluzowa (biaława), gęsta, lepka plwocina: przewlekłe zapalenie oskrzeli albo przewlekła obturacyjna choroba płuc;
-
przeźroczysta, lepka plwocina: astma;
-
grudki i czopy we flegmie: grzybica płuc lub mukowiscydoza;
-
cząstki pokarmu: problemy w przełyku i tchawicy, zaburzenia połykania;
-
krwista: gruźlica, choroby układu krążenia;
-
różowa i pienista: choroby serca – niewydolność lewokomorowa.
Jak leczyć nadmiar zalegającej flegmy? Domowe sposoby
Zmiana koloru wydzieliny nie zawsze świadczy o rozwoju zakażenia bakteryjnego w drogach oddechowych. Nie jest wskazaniem do natychmiastowej antybiotykoterapii [3]. Jeśli istnieją wątpliwości diagnostyczne, warto upewnić się, z jakim rodzajem infekcji ma się do czynienia. W tym celu można wykonać szybki test określający stężenie białka ostrej fazy (CRP) [3]. Wynik poniżej 40 mg/l wskazuje na infekcję wirusową, a powyżej tej wartości na bakteryjną.
By usunąć nadmiar zalegającej flegmy i ułatwić sobie jej odkrztuszanie warto sięgnąć w ciągu dnia po odpowiednie leki. Mogą mieć postać syropu lub tabletek, które zwiększają wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i poprawiają jego transport, a dzięki temu ułatwiają odkrztuszanie flegmy i łagodzą kaszel.
Jeśli flegma nadal zalega w gardle i towarzyszy jej męczący, duszący kaszel, warto skorzystać z konsultacji lekarskiej.
Bibliografia:
[1] Wiercińska M., Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel (dostęp: 31.05.2023)).
[2] Witkiweicz I., Ropna plwocina, 2013 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/96569,ropna-plwocina (dostęp: 31.05.2023)).
[3] Czy kaszel z żółtą lub zieloną wydzieliną świadczy o bakteryjnym powikłaniu?, 2017 (witryna internetowa: https://mgr.farm/opinie/czy-kaszel-z-zolta-lub-zielona-wydzielina-swiadczy-o-bakteryjnym-powiklaniu/ (dostęp: 31.05.2023)).
Artykuł we współpracy z Deflegmin
