Polecamy

Paszporty "Polityki" - prestiżowa nagroda tygodnika. Od kiedy jest przyznawana? Kto ją otrzymuje?

Polecamy

AKPA

Przejdź do galerii

Sobota, 30 października 2021

Paszporty "Polityki" to nagroda ustanowiona w 1993 roku przez tygodnik dla uhonorowania ludzi kultury działających w Polsce. W jakich kategoriach jest przyznawana? Kto znajduje się wśród laureatów prestiżowych Paszportów. Oto najważniejsze informacje na ten temat.

Paszporty "Polityki" - historia nagrody

Po raz pierwszy Paszporty zostały rozdane w 1993 roku. Pomysłodawcą jej ustanowienia był szef działu kulturalnego Zdzisław Pietrasik. Założeniem jej przyznawania było promowanie najzdolniejszych twórców młodego pokolenia.

AKPA

Gale Paszportów odbywają się obecnie w Teatrze Wielkim w Warszawie. Prowadzi je od lat ten sam duet, czyli redaktor naczelny tygodnika Jerzy Baczyński oraz dziennikarka Grażyna Torbicka. Paszporty należą do najbardziej prestiżowych nagród kulturalnych w Polsce.

Paszporty trafiają do najbardziej utalentowanych twórców, którzy wyznaczają nowe kierunki polskiej kultury. Długa historia nagrody udowadnia, że bardzo często wyróżnieni Paszportami Polityki z debiutantów stają się nagradzanymi i odnoszącymi sukcesy wybitnych twórców.

Nagroda dla twórców kultury

Nagroda, jak deklaruje redakcja tygodnika "Polityka" jest wyróżnieniem dla twórców, którzy robią najszybsze postępy, zaskakują osiągnięciami, są w najlepszym momencie swojej kariery, rokują na przyszłość i przez to zasługują na promocję.

Olga Tokarczuk w sukience bez rękawów AKPA

Nazwa nagrody to symboliczna przepustka do świata międzynarodowej sztuki. Nominują do niej krytycy, związani z różnymi redakcjami i mediami.

W pierwszym etapie eliminacji krytycy zgłaszają najciekawsze osobowości w 7 kategoriach: film, literatura, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna i kultura cyfrowa.

Paszporty - 168 laureatów

Przez 27 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów Polityki uhonorowała 168 laureatów, w tym 212 artystów i twórców oraz wyróżniła 22 Kreatorów Kultury. Organizatorzy podkreślają interesujące statystyki:

Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30. a 40. rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50‑ i 60-latkowie oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+).

Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

redaktor Jerzy Baczyński w garniturze AKPA

Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami "Polityki".

Od 2004 roku ograniczono liczbę osób nominowanych do trzech w kategorii, co spowodowało, że nominacja stała się również wyróżnieniem.

Paszporty AD. 1993

Kto znalazł się w gronie nagrodzonych w pierwszej edycji Paszportów? Byli to:

Literatura – Teodor Parnicki
Film – Jacek Bławut
Teatr – Tadeusz Słobodzianek
Muzyka – Stanisław Leszczyński
Plastyka – Stasys Eidrigevičius
Estrada – Kasia Nosowska

Obecnie nagroda ta przyznawana jest twórcom w siedmiu kategoriach: literatura, film, teatr, muzyka poważna, plastyka (sztuki wizualne) i estrada. Od roku 2016 także w kategorii kultura cyfrowa, a od 2002 roku wręczana jest dodatkowo nagroda specjalna Kreator Kultury przyznawana za osiągnięcia w krzewieniu kultury.

Paszporty Polityki - Laureaci w kategorii Literatura:

Mira Marcinów (za powieść "Bezmatek")
Dominika Słowik (za powieść "Zimowla")
Małgorzata Rejmer (za "Błoto słodsze niż miód")
Marcin Wicha (za "Rzeczy, których nie wyrzuciłem")
Natalia Fiedorczuk (za "Jak pokochać centra handlowe")
Łukasz Orbitowski (za książkę "Inna dusza")
Zygmunt Miłoszewski (za cykl powieści kryminalnych)
Ziemowit Szczerek (za książkę "Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian")
Szczepan Twardoch (za powieść "Morfina")
Mikołaj Łoziński (za "Książkę")
Ignacy Karpowicz (za "Balladyny i romanse")
Piotr Paziński (za "Pensjonat")
Sylwia Chutnik (za "Kieszonkowy atlas kobiet")
Michał Witkowski (za całokształt twórczości)
Jacek Dehnel (za powieść "Lala")
Marek Krajewski (za cykl powieściowy o Eberhardzie Mocku z Breslau)
Sławomir Shuty (za "Zwał")
Wojciech Kuczok (za "Gnój")
Dorota Masłowska (za powieść "Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną")
Paweł Huelle (za powieść "Mercedes Benz")
Marzanna Bogumiła Kielar (za poezję)
Marek Bieńczyk (za całokształt twórczości)
Jerzy Pilch (za książkę "Bezpowrotnie utracona leworęczność")
Andrzej Sapkowski (za całokształt twórczości)
Olga Tokarczuk (za "Prawiek i inne czasy")
Stefan Chwin (za powieść "Hanemann")
Marcin Świetlicki (za całokształt twórczości, odmówił przyjęcia nagrody)
Teodor Parnicki (za całokształt twórczości, jedyna nagroda przyznana pośmiertnie)

W 2020 roku Olga Tokarczuk otrzymała specjalną Kreatora Kultury. Tak oceniła wówczas stan polskiej kultury:

W Polsce powinniśmy być szczególnie zadowoleni z tego, że mamy taką mocną kulturę. Że nie węgiel, nie gaz, nie ropa naftowa, tylko Noble z literatury i siła naszego teatru, siła naszego filmu pokazuje cały czas na świecie, że istniejemy i że tutaj, w środku Europy, coś się dzieje -zauważyła.

AKPA

Paszporty w dobie pandemii

Redakcja tygodnika "Polityka" podkreśliła inność nagród przyznawanych twórcom kulturalnym w 2020 rok. Tak wyjaśniała to swoim Czytelnikom:

Wręczając w ubiegłym roku Paszporty POLITYKI, liczyliśmy – jak zwykle zresztą – że pomogą ich posiadaczom w podbijaniu coraz większych scen. Nie wiedzieliśmy, że to paszportowa odprawa przed sezonem, w którym laureaci wylądują na scenach mniejszych, a dużo czasu spędzą między kuchnią a salonem we własnych mieszkaniach.

Widząc, w jak dramatycznej sytuacji są twórcy kultury, postanowiliśmy podwyższyć finansowy wymiar naszej nagrody i po raz pierwszy w historii przyznać paszportowe „diety” nie tylko nagrodzonym, ale też nominowanym we wszystkich kategoriach. Stało się to możliwe dzięki wsparciu i hojności naszych partnerów. Po tym ciężkim okresie Paszport POLITYKI będzie ponownie symboliczną przepustką – tym razem do normalności.