Nagroda Nobla - co warto o niej wiedzieć?

Co to jest Nagroda Nobla?

Nagroda Nobla jest to najbardziej prestiżowe wyróżnienie na świecie. Ustanowione na życzenie fundatora Alfreda Nobla, który był wynalazcą dynamitu i szwedzkim przedsiębiorcą. Nagrodę Nobla można otrzymać z następujących dziedzin: literatura, fizyka, chemia, fizjologia, medycyna, a także Pokojowa Nagroda Nobla. Wręczenie Nagrody Nobla odbywa się zawsze w rocznicę śmierci Alfreda Nobla, czyli 10 grudnia.

Jakie są zasady wręczania Nagrody Nobla?

Laureaci Nagrody Nobla nie mogą być spokrewnieni z osobami reprezentującymi komitet. Oprócz tego laureaci muszą żyć w chwili nominacji. Tylko kilka razy wręczono nagrodę osobom zmarłym, jednak w chwili nominacji laureaci żyli. Co istotne lista nominowanych jest utajniona na 50 lat.

Każdy z laureatów otrzymuje złoty medal, dyplom honorowy, a także znaczną kwotę pieniężną. Wymiar finansowy zmieniał się przez lata. Laureaci Nagrody Nobla mogli liczyć w ubiegłym roku na kwotę w wysokości 10 mln koron szwedzkich (tj. ponad 4 miliony złotych).
wikipedia.pl
Nagrody Nobla są przyznawane co roku w poniżej wymienionych dziedzinach:

-dziedzinie nauk ekonomicznych - wręczane przez Szwedzki Bank Narodowy,

-dziedzinie fizjologii i medycyny -uhonorowany przez Instytut Karolinska,

-dziedzinie literatury - wręczane przez Akademię szwedzką,

-dziedzinie fizyki i chemii - przyznawana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk,

-Pokojowa Nagroda Nobla - przyznawana przez Norweski Komitet Noblowski.

Wyróżnienie przyznawane w poszczególnych kategoriach nieznacznie się od siebie różnią. Laureat wyróżniony za literaturę musi być jeden, a np. w naukach ścisłych może być kilku.

Laureatom, którym przyznawany jest Nobel muszą wnieść swój wkład w dzieje ludzkości. Ich osiągnięcia muszą pod względem praktycznym przyczynić się ludziom do rozwoju świata i nauki. Właśnie dlatego kapituła nie przyznaje nagrody matematykom, ponieważ ich teorie nie wkomponowują się w specyfikę ludzkiego doświadczenia praktycznego.

Nagroda Nobla - Polacy

Nagrody Nobla przyznawano również i naszym rodakom. Najczęściej to poeci zostali docenieni, choć nie tylko. Poniżej pełna lista Polaków oraz osób posiadających polskie korzenie:

-Maria Skłodowska-Curie -Nagroda Nobla została jej przyznana po raz pierwszy w 1903 roku w dziedzinie fizyki,

-Maria Skłodowska-Curie w 1911 roku została jej przyznana Nagroda Nobla w dziedzinie chemii,

-Lech Wałęsa - Nagroda Nobla otrzymana w 1983 roku w kategorii nagroda pokojowa,

-Józef Rotblat - otrzymał pokojową Nagrodę Nobla w 1995 roku.

-Jerzy Owsiak - Pokojowa Nagroda Nobla - plotkowano, że to właśnie w tej kategorii założyciel WOŚP-u miał zostać nominowany w 2019 roku, lecz informacja się nie potwierdziła.
MW Media

Laureaci literackiej nagrody Nobla - polscy poeci

-Henryk Sienkiewicz - Nagroda Nobla w dziedzinie literatury. Nagrodę Nobla otrzymał w 1905 roku,

-Władysław Reymont - Nagroda Nobla otrzymana w dziedzinie literatury. Przyznano ją w 1924 roku,

-Czesław Miłosz - wyróżnienie literackie przyznane w 1980 roku,

-Olga Tokarczuk - literacka Nagroda Nobla. Przyznano jej ją w 2018 roku.

Nobel - ciekawostki

Najmłodszy laureat Nagrody Nobla w historii miał, a dokładniej miała w chwili wręczenia 17 lat. To Pakistanka Malala Yousafzai została uhonorowana za walkę o prawo do edukacji dla młodych dziewcząt. Premier Pakistanu nazwał ją "dumą Pakistanu".

Z kolei najstarszym laureatem w historii został amerykański ekonomista Ronald Coase. Nagrodę Nobla otrzymał w 1991 roku w wieku 80 lat za wyróżnienia w dziedzinie ekonomii. Zmarł w 2013 roku w wieku 102 lat w Chicago.
https://www.tvn24.pl/olga-tokarczuk-odbiera-nagrode-nobla-transmisja-online-na-zywo,992130,s.html
W 2018 roku wybuch skandal. Akademia Szwedzka zapowiedziała, że Nagroda Nobla nie zostanie przyznana w tym roku, ponieważ zaufanie do tej instytucji znacznie się zmniejszyło. Wszystko przez męża członkini Akademii, który upublicznił tajne informacje na temat nagrodzonych, został oskarżony o molestowanie i gwałt dokonany na kilkunastu kobietach, w tym księżniczce Wiktorii. Przez aferę odeszło z komitetu połowa jej składu, przede wszystkim literaturoznawcy. W następnym roku Nobel za wyróżnienie literackie powędrował do Olgi Tokarczuk za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją przekracza granice jako formę życia.