Kalendarz ciąży I II III trymestr

POCZĄTKI... 4 tydzień

Oznaki życia.
Brak miesiączki może być na tym etapie jedyną wskazówką ciąży. Może jednak dojść do niewielkiego plamienia w okresie, kiedy zapłodniona komórka jajowa zagnieżdżać się będzie w macicy. Takie lekkie krwawienie czy raczej plamienie związane z zagnieżdżaniem jest całkiem normalne.

Testy, testy.
Dzięki hormonowi HCG uwalnianemu do Twojego organizmu ze świeżo powstałego łożyska, wynik domowego testu ciążowego powinien być pozytywny. Ten sam hormon jest w znacznej mierze odpowiedzialny za nudności, lub poranne mdłości, których doświadcza kobieta w pierwszym trymestrze ciąży.
Większość domowych testów ciążowych daje wiarygodne wyniki jeśli zostaną przeprowadzone po czasie, w którym powinna pojawić się ostatnia miesiączka. Zdarzają się jednak wyniki nieprawdziwe. Wiele kobiet twierdzi, że otrzymywały negatywne wyniki testu przez kilka tygodni od czasu, kiedy przestały miesiączkować, mimo że wiedziały, że są w ciąży (i miały rację).

Od ekspertów. Teraz, kiedy jesteś w ciąży zastanawiasz się pewnie, które ze sprzedawanych bez recepty leków przeciw kaszlowi, przeziębieniu i alergii są bezpieczne. "Powinnaś unikać leków zmniejszających przekrwienie śluzówki, leków przeciwhistaminowych oraz środków zawierających Ppa [fenylopropanolaminę], mówi dr Elaine Zwelling. "Niektóre leki przeciw przeziębieniu i kaszlowi zawierają nawet 25% alkoholu, dodaje. Dlatego tych leków również należy unikać. Pamiętaj też, aby zawsze skontaktować się ze swoim lekarzem zanim postanowisz wziąć jakikolwiek lek, nawet sprzedawany bez recepty.

5 TYDZIEŃ

Ocean emocji.
Jak się czujesz teraz, kiedy już wiesz, że jesteś w ciąży? Jeśli od dłuższego czasu próbowałaś zajść w ciążę, z pewnością jesteś pełna entuzjazmu. Możesz też być niespokojna, zastanawiając się czy wszystko przebiegnie prawidłowo. Jeśli ciąża jest dla Ciebie zaskoczeniem, być może martwisz się i nie jesteś pewna siebie. Wszystkie te emocje, począwszy od silnego rozradowania, przez macierzyńską dumę, aż do paraliżującego strachu są absolutnie normalne.

Bądź ostrożna.
Od strony fizycznej możesz doświadczać dokładnie takich samych objawów jakie występują normalnie przed miesiączką. Często pojawiają się skurcze i bóle brzucha, takie jak w czasie miesiączki. Nierzadko możesz odczuwać ból w dole pleców. Zamiast na siłę borykać się z uczuciem dyskomfortu i zmęczenia: weĽ ciepłą (nie gorącą) kąpiel, włącz uspokajająca muzykę, lub po prostu utnij sobie drzemkę.
A jeśli już mówimy o rozpieszczaniu siebie, teraz jest najlepszy czas abyś zaczęła traktować swoje ciało tak jakby było świątynią! Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś, zerwij ze wszystkimi szkodliwymi nawykami, takimi jak palenie papierosów, picie alkoholu lub przyjmowanie narkotyków.

Od ekspertów.
Jeść za dwoje nie oznacza jeść dwa razy tyle co dotychczas.
Większość kobiet w ciąży potrzebuje jedynie 300 dodatkowych kalorii dziennie," mówi dr Margaret Comerford Freda. "Przekłada się to na jedną z powyższych rzeczy: dwie filiżanki niskotłuszczowego mleka, jednak filiżanka lodów, bułka z kremowym serkiem lub kanapka z tuńczykiem.

6 TYDZIEŃ

Każdy problem ma swoją przyczynę.
Zmiany zachodzące w Twoim organizmie na początku ciąży, mimo iż ekscytujące mogą stanowić chwilami spore wyzwanie. Pamiętaj, ze każdy objaw służy jakiemuś celowi. Możesz czuć mrowienie lub tkliwość w piersiach. Jest to spowodowane zwiększonym napływem krwi; Twój organizm ciężko pracuje aby przygotować je do karmienia. Pamiętaj aby nosić wzmacniający stanik, nawet w nocy, jeśli czujesz, że to Ci pomaga.

Możesz też doświadczać obstrukcji, która jest wynikiem wzrostu ilości progesteronu, który spowalnia funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Aby poradzić sobie z tym problemem powinnaś regularnie ćwiczyć i jeść odpowiednio zbilansowane posiłki, w których nie zabraknie owoców, warzyw i ziarna. Zwiększ też ilość przyjmowanych płynów wypijaj co najmniej osiem szklanek płynu dziennie.

Bez śniadania?
Około 70 procent ciężarnych kobiet doświadcza porannych mdłości, które największe nasilenie osiągają w pierwszym trymestrze ciąży. Nudności wywoływane są przez hCG, hormon ciążowy, który zaczyna być wydzielany jak tylko zarodek zagnieździ się w macicy. Istnieją pewne sposoby, które mogą pomóc Ci poradzić sobie z mdłościami.

Od ekspertów.
"Hormon wywołujący poranne mdłości może być również odpowiedzialny za bóle głowy," zauważa dr Elaine Zwelling. "Bóle głowy w okresie ciąży mogą być też powodowane zmęczeniem, napięciem, głodem, stresem fizycznym lub emocjonalnym.

7 TYDZIEŃ

Muszę lecieć!
Czy cały czas biegasz do łazienki? Rozszalałe hormony i zwiększona ilość krwi powodują, że Twój organizm produkuje więcej płynów, które muszą zostać z niego wydalone. Jednak mimo to nie zmniejszaj ilości wypijanej wody. Wręcz przeciwnie, powinnaś starać się pić znacznie więcej niż miałaś w zwyczaju zanim zaszłaś w ciążę.

Zdrowe nawyki.
Kiedy pójdziesz na pierwszą wizytę do swojego lekarza prowadzącego, może on ostrzec Cię przed zagrożeniami związanymi z zakażeniem toksoplazmozą. Jest to infekcja przenoszona przez surowe lub niedogotowane mięso oraz odchody kotów. Może być szkodliwa dla płodu ale nie dla Ciebie (chyba że Twój system immunologiczny jest osłabiony). Być może już wcześniej zaraziłaś się toksoplazmozą, nawet o tym nie wiedząc jeśli tak jest, jesteś odporna. Jeśli nawet tak się nie stało, ryzyko zakażenia jest bardzo niskie, pod warunkiem, że zachowasz odpowiednie środki ostrożności.

Aby uniknąć kontaktu z zarazkami, zawsze proś aby zamawiane przez Ciebie mięso było dobrze ugotowane lub wysmażone. Pamiętaj też, aby zawsze po przygotowywaniu potraw mięsnych dokładnie umyć ręce. Pracując w ogródku zakładaj rękawice, które zabezpieczą Cię przed przypadkowym kontaktem z kocimi odchodami. Jeśli masz kota, do końca ciąży obarcz kogoś innego sprzątaniem jego kuwety.

Od ekspertów.
Zastanawiasz się czy praca będzie miała wpływ na Twoje zdrowie? Większość zawodów nie niesie ze sobą żadnego zagrożenia dla kobiet w ciąży. Są jednak pewne wyjątki. Dotyczy to zawodów, których wykonywanie wiąże się z wdychaniem oparów rozpuszczalników lub dźwiganiem ciężarów. Jeśli tak jest w Twoim przypadku, nie oznacza to, że musisz całkiem zrezygnować z pracy. Powinnaś jednak podjąć pewne środki ostrożności.

8 TYDZIEŃ

Właściwa Opieka.
Najwyższy czas udać się na pierwszą wizytę lekarską. Jeśli nie wybrałaś jeszcze lekarza, zrób to teraz. U kobiet, które w ciągu pierwszych trzech miesięcy ciąży są pod opieką lekarską, ciąża przebiega lepiej a dzieci są zdrowsze, niż u kobiet, nie kontaktujących się z lekarzem. Bez względu na to czy wybierzesz ginekologa położnika, lekarza rodzinnego, wykwalifikowaną pielęgniarkę czy położną, ważne jest aby odpowiadała Ci praktykowana przez nich filozofia i sposoby działania.

Wizyty lekarskie wyznaczane są zwykle raz w miesiącu.
Dopiero w ciągu ostatnich dwóch miesięcy ciąży ich częstotliwość rośnie, aż do czasu porodu. Te kontrole są doskonałą okazją do zadawania pytań. Nie obawiaj się więc wyrażać wszelkich dręczących Cię obaw, bez względu na ich powagę. Przed wizytą zapisz sobie o co chcesz zapytać, żeby o niczym nie zapomnieć.

Kiedy oznajmić dobrą nowinę.
Jest to temat budzący duże kontrowersje: kiedy powinnaś podzielić się tą ekscytującą nowiną z resztą świata? Niektóre pary informują rodzinę i najbliższych przyjaciół jak tylko same dowiedzą się o ciąży. Inne postanawiają zaczekać do końca pierwszego trymestru, kiedy ryzyko poronienia jest znacznie mniejsze. Niektóre kobiety wolą poczekać do momentu, w którym ciąża stanie się widoczna.

Jeśli chodzi o poinformowanie szefa, jesteś jedyną osobą, która może podjąć tę decyzję. Jeśli Twoja ciąża jest ciążą wysokiego ryzyka (lub jeśli poranne mdłości nie pozwalają Ci opuścić łazienki), lepiej będzie jeśli podzielisz się tą informacją z szefem jak najszybciej, tak abyście mogli przedyskutować kwestię elastycznego harmonogramu pracy.

Od ekspertów.
Czujesz się zmęczona? "To częsty objaw na początku ciąży," mówi dr Elaine Zwelling. "Dobra dieta, dużo snu i ćwiczenia mogą w znacznym stopniu zmniejszyć uczucie wyczerpania."

9 TYDZIEŃ

Miejsce dla mleka.
Prawdopodobnie zauważyłaś już istotne zmiany w swoich piersiach. Są prawdopodobnie pełniejsze i cięższe, mogą być też tkliwe w dotyku. Mimo iż Twoje piersi w miarę upływu czasu jeszcze się powiększą, ich tkliwość ustąpi. Zwykle dzieje się to pod koniec czwartego miesiąca. Możesz zacząć zauważać małe białe wybrzuszenia na otoczkach sutków; noszą one nazwę guzków Montgomeryego. Są to gruczoły produkujące tłuszcze, których celem jest nawilżanie sutków po rozpoczęciu karmienia piersią.

Łagodne ruchy.
Jeśli przed zajściem w ciążę nie byłaś aktywna fizycznie, teraz jest najlepszy moment na wybranie bezpiecznej formy ćwiczeń, które będziesz mogła wykonywać do czasu porodu. Doskonałym wyborem będzie pływanie, spacery i joga. Wielu specjalistów uważa, że pływanie jest najlepszą formą ruchu dla kobiet w ciąży. Pływanie nie tylko zapewnia wspaniały trening dla układu naczyniowego, ale jednocześnie nie obciąża stawów, które w okresie ciąży są bardziej narażone na kontuzje. Obecne w organiĽmie hormony powodują, że stawy stają się luĽniejsze, tak aby w czasie porodu mogły się rozszerzyć kości miednicy; w efekcie powinnaś unikać ćwiczeń w znacznym stopniu obciążających stawy, takich jak przysiady czy skłony do nóg.

Od ekspertów.
Jedzenie serów to doskonały sposób na uzyskanie odpowiedniego współczynnika poziomu wapnia. Jednak będąc w ciąży powinnaś unikać miękkich serów, takich jak Brie. "Miękkie sery mogą zawierać bakterie o nazwie listeria, które mogą być szkodliwe dla Ciebie i twojego maleństwa, wyjaśnia dr Margaret Comerford Freda.

10 TYDZIEŃ

Zrezygnuj z kofeiny.
Kiedy jest się wyczerpanym trudno jest oprzeć się kolejnej filiżance herbaty lub kawy. I chociaż badania pokazują, że picie kawy w umiarkowanych ilościach nie jest szkodliwe dla płodu, wielu lekarzy zaleca zredukowanie lub wyeliminowanie kofeiny z diety. Z pewnością nie ma żadnego uzasadnienia dla nadmiernego spożywania kofeiny nie ma ona żadnej wartości odżywczej i może sprawić, że będziesz się czuła podenerwowana (może to dotyczyć również Twojego maleństwa). Kofeina może również przyczynić się do odwodnienia ponieważ ma ona działanie moczopędne (przyspiesza produkcję moczu). Jeśli musisz wypić swoją dzienną porcję kawy lub napoju zawierającego kofeinę, koniecznie wypij dodatkową ilość wody, aby uzupełnić utracone płyny.

Informacje dotyczące krążenia.
Mniej więcej od teraz Twoje serce zaczyna przepompowywać więcej krwi przez Twoje żyły. Tak naprawdę, do końca 32 tygodnia, w Twoim organizmie będzie o 40 do 50 procent krwi więcej, niż w czasie kiedy nie byłaś w ciąży. Jak możesz się spodziewać, dodatkowa ilość krwi niezbędna jest w celu ukrwienia macicy i łożyska.

Skoro już mówimy o krążeniu, istnieją pewne kroki, które powinnaś teraz podjąć aby poprawić przepływ krwi i zapobiec powstawaniu żylaków w póĽniejszym okresie ciąży. Codzienne spacery, leżenie na lewym boku, trzymanie nóg w górze (podpartych pod kolanami), siedzenie bez krzyżowania nóg, wszystkie te pozycje mogą pomóc zapobiegać spowolnieniu krążenia.

Od ekspertów.
"Jeśli jako dziecko przeszłaś ospę wietrzną, w czasie ciąży przekażesz swojemu dziecku przeciwciał", mówi lekarz medycyny Suzanne Dixon. Jeśli tak jest, nie musisz się obawiać zakażenia w czasie ciąży. Jednakże są sytuacje, w których będziesz musiała podjąć szczególne środki ostrożności, na przykład jeśli jako dziecko nie chorowałaś na ospę.

11 TYDZIEŃ

Muszę to mieć!
Niektórzy eksperci uważają, że zachcianki kulinarne to sposób, w jaki Twój organizm informuje Cię co jest mu potrzebne. Inni się z tym jednak nie zgadzają. Tak naprawdę nikt nie wie, dlaczego w czasie ciąży pojawiają się zachcianki, nie ma jednak wątpliwości co do tego, że niemal każda ciężarna kobieta ma ochotę na szczególne potrawy i produkty. Nie powinnaś w niewolniczy sposób słuchać się żądań swojego organizmu, ale nie powinnaś ich też ignorować, szczególnie jeśli masz ogromną ochotę na coś zdrowego.

Kiedy jesteś w ciąży, potrzebujesz od 80 do 100 miligramów witaminy C dziennie. Witamina C wspomaga rozwój komórek, zdrowych kości i zębów płodu. Jeśli masz ochotę na pomarańcze, jedząc je upieczesz dwie pieczenie przy jednym ogniu. Spożywanie pomarańczy i innych owoców cytrusowych jest doskonałym sposobem na zaspokojenie dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Innymi jej źródłami są takie owoce i warzywa jak papaja, truskawki i brokuły.

Badanie grupy krwi.
Podczas pierwszej wizyty kontrolnej Twój lekarz przeprowadzi kilka badań krwi. Jedno z nich służyć będzie określeniu czy w czerwonych krwinkach obecne jest pewne szczególne białko, znane jako czynnik Rh. Obawy mogą się pojawić jeśli Ty masz grupę krwi Rh- natomiast ojciec dziecka Rh+. W takim przypadku Twoje dziecko będzie miało grupę Rh+. Jeśli tak się stanie, Twój organizm może zacząć produkować antyciała przeciwko krwi płodu, mającej grupę Rh-. W takiej sytuacji mogą wystąpić pewne poważne konsekwencje zdrowotne dla Twojego maleństwa

Aby temu zapobiec, między 28 a 29 tygodniem ciąży dostaniesz zastrzyk z substancji o nazwie Rhogam, którego zadaniem będzie zneutralizowanie wszystkich czerwonych krwinek dziecka, które mogą przeniknąć do Twojego krwioobiegu; możesz też dostać kolejny zastrzyk po porodzie, w celu ochrony kolejnych ciąż. W nielicznych przypadkach może istnieć konieczność przeprowadzenia dodatkowych testów, być może nawet na wcześniejszych etapach ciąży. Jeśli masz grupę krwi Rh- będziesz musiała otrzymać Rhogam w przypadku każdego poronienia.

Od ekspertów.
Jeśli do tej pory często opalałaś się w solarium, powinnaś dobrze przemyśleć dalsze sesje podczas ciąży.Co najmniej jedno badanie wykazało, że nadmierna ekspozycja na promienie UV w okresie ciąży może spowodować u przyszłej matki niedobór kwasu foliowego, mówi dr Elaine Zwelling.

12 TYDZIEŃ

Nakarm mnie!
Kiedy mdłości i złe samopoczucie z początku ciąży ustąpią, możesz zauważyć, że wraca Ci apetyt i to jaki! Nachodzi czas kiedy wiele kobiet zaczyna mówić dzidziuś jest głodny. Pilnuj aby jeść odpowiednie ilości, ale pamiętaj że nie musisz koniecznie jeść za dwoje.

Co jest normalne a co nie.
W miarę jak rosnąć będzie ilość niezbędnej do wykarmienia dziecka krwi w Twoim krwioobiegu możesz zauważyć, że Twoje dziąsła stają się coraz bardziej wrażliwe i krwawią kiedy myjesz zęby. Nie rezygnuj z regularnego stosowania szczoteczki ani nici dentystycznej po prostu używaj ich delikatnie.

Od ekspertów.
Być może bardzo ważne będzie dla Ciebie aby w ciąży wyglądać jak najlepiej, jednak do chwili narodzin dziecka powinnaś zrezygnować z rozjaśniania lub farbowania włosów.Mimo iż badania nie wykazały związku pomiędzy farbowaniem włosów a zaburzeniami rozwoju płodu, rzeczywisty wpływ tych substancji chemicznych na przebieg ciąży nie jest znany," mówi Elaine Zwelling.

13 TYDZIEŃ

Witaj w drugim trymestrze!
Wiele kobiet opisuje kolejnych kilka miesięcy jako okres ciąży przypominający miodowy miesiąc. Nieprzyjemne objawy występujące w pierwszym trymestrze zmęczenie, mdłości i częste oddawanie moczu nieco słabną, dzięki czemu masz możliwość cieszyć się faktem bycia w ciąży. Wiele kobiet w tym trymestrze czuje przypływ energii. Prawdopodobnie słyszałaś, że zjawisko to określa się mianem ciążowego blasku. Już niedługo ciąża zacznie być widoczna co prawdopodobnie sprawi, że po raz pierwszy naprawdę zaczniesz czuć, że będziesz miała dziecko.

Zaczynamy od środka.
Jedną z przyczyn, dla których możesz zacząć czuć, że jesteś w ciąży jest fakt, iż zaczynasz grubieć w pasie. Bielizna, którą do tej pory nosiłaś zaczyna być prawdopodobnie mocno dopasowana, chociaż jest jeszcze trochę za wcześnie na to, aby zacząć nosić ciążowe ubrania. Szczególnie jeśli jest to Twoja pierwsza ciąża. Możesz jednak lepiej się czuć w tych uroczych ciążowych ciuszkach, którym z takim zapałem się przyglądałaś. Bez względu na to co postanowisz, ubieraj się mając na względzie własna wygodę, noś luźne spodnie, bluzki i sukienki.

Od ekspertów.
"U bardzo niewielu kobiet w ciąży lub w pierwszym roku po porodzie dochodzi do zaburzenia funkcji tarczycy", zauważa Margaret Comerford Freda. "Nie zdarza się to często, ale konsekwencje tego rodzaju zaburzeń dla dziecka mogą być poważne." Wczesne wykrycie takich zaburzeń jest szczególnie ważne u kobiet, w rodzinie u których występowały problemy tarczycowe, reumatoidalne zapalenie stawów, anemia lub przedwczesne siwienie.

14 TYDZIEŃ

Rosnąca macica.
Tracisz wcięcie w talii? Dzieje się tak, ponieważ macica zaczyna wznosić się ponad kością łonową. Być może wcale tego nie czujesz, szczególnie jeśli jest to Twoja pierwsza ciąża. Jednak Twój lekarz dobrze wie czego szukać. Podczas każdej kolejnej wizyty, będzie on zapisywał wielkość Twojej macicy po dokonaniu jej pomiaru od kości łonowej do jej szczytu, zwanego dnem. Pomiar ten jest jedną ze wskazówek mówiących o tym czy ciąża przebiega prawidłowo. Generalnie rzecz biorąc, wysokość macicy wysoko koreluje z tygodniem ciąży. Aktualnie macica wznosi się na około 14 centymetrów ponad górną krawędzią kości łonowej. W tygodniu 20 wysokość ta wynosić będzie 20 centymetrów.

Masz uczucie zablokowanego nosa?
Może to być wynikiem alergii lub przeziębienia, lub też zwykłym objawem ciąży. Wiele kobiet w ciąży ma wrażenie, że mają nieustannie zablokowany nos, co utrudnia im oddychanie. Objaw ten jest wynikiem działania progesteronu, który powoduje wzmożenie obiegu krwi w śluzówce nosa, co z kolei przyczynia się do jej opuchnięcia. Stan ten określany jest mianem kataru ciążowego, i niestety niewiele można zrobić aby sobie z nim poradzić. Możesz starać się używać nawilżacza powietrza lub smarować dziurki nosa wazeliną. Zmniejszy to wysychanie wnętrza nosa. Pamiętaj jednak aby unikać sprayów do nosa zawierających środki przeciwhistaminowe.

Od ekspertów.
Zastanawiasz się, czy przypadkiem nie nosisz w swoim brzuchu bliźniaków? "identyczne bliźniaki zdarzają się w 4 przypadkach na 1,000. Bliźnięta dwujajowe występują z różną częstotliwością, w zależności od grup etnicznych i wiekowych," mówi dr Margaret Comerford Freda. Jeśli stosowałaś leki na płodność istnieje znacznie większe prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej.

15 TYDZIEŃ

Wstań i idź.
Do tego momentu mdłości i zmęczenie, których doświadczałaś w pierwszym trymestrze prawdopodobnie ustąpiły. Wiele kobiet zgłasza w tym okresie uczucie przypływu energii. Jeśli jesteś jedną z tych szczęśliwych mam, ciesz się! Idź na spacer, posadź kwiatki lub zacznij planować dziecięcy pokoik.

Nie takie znowu spuchnięte.
Przyszedł teraz czas kiedy możesz zacząć zauważać łagodne opuchnięcie, czy raczej obrzęk kończyn. Najczęściej pojawia się opuchlizna stóp i kostek. Możesz też zaobserwować, że puchną Ci dłonie, w związku z czym pierścionki zaczną się robić nieco za ciasne. Obrzęki występują w sytuacji kiedy płyn z krwioobiegu wpompowywany jest do tkanek miękkich. Tak jak w przypadku wielu innych dolegliwości ciążowych, obrzęki spowodowane są zwiększoną ilością krwi przepływającej przez Twój organizm i uciskiem rosnącej macicy na żyły miednicy. Najlepszą metodą pozwalającą zapobiegać obrzękom jest wykonywanie łagodnych ćwiczeń: możesz spacerować, pływać lub zafundować sobie lekcje jogi. Często odpoczywaj z uniesionymi nogami (jeśli jest ktokolwiek, kto zasługuje na to aby leżeć z nogami w górze, to jesteś to właśnie Ty). Pamiętaj też aby wypijać osiem szklanek płynów dziennie.

Jeśli doświadczasz czegoś więcej niż uczucie pełności w stopach lub dłoniach, lub jeśli zauważysz u siebie obrzęki twarzy lub oczu, skontaktuj się ze swoim lekarzem prowadzącym.

Od ekspertów.
Te same hormony, które powodują wzrost włosów na główce Twojego dziecka, mogą spowodować zgęstnienie lub wypadanie Twoich włosów. "Zwykle gubimy około 100 włosów dziennie. W okresie ciąży normalne fazy wzrostu włosów zostają zaburzone," tłumaczy dr Elaine Zwelling.

16 TYDZIEŃ

Śpij na boku.
Większość lekarzy zaleca aby w czasie ciąży spać na boku. Uważa się, że leżenie na plecach może spowodować wzrost ciśnienia w żyle głównej, naczyniu krwionośnym, przez które krew wraca do serca. Ponadto, spanie na plecach może nasilić bóle pleców, szczególnie w późniejszym okresie ciąży. Dodatkowo, rosnący brzuch utrudnia też spanie na brzuchu, nawet gdybyś miała na to ochotę.

Dobrze więc będzie jeśli przyzwyczaisz się do spania na boku. Najlepiej abyś leżała na lewym boku, ponieważ pozycja ta poprawia przepływ krwi, co z kolei może pomóc zminimalizować szanse wystąpienia obrzęków (opuchlizny), żylaków i innych dolegliwości związanych z gorszym krążeniem krwi. Wiele kobiet twierdzi, że spanie na boku jest wygodniejsze jeśli stosują poduszkę długością dorównującą długości ciała. Możesz też próbować krzyżować górną nogę nad dolną, co pomoże
Ci utrzymać się na boku.

Za mało powietrza.
Czy zauważyłaś, że sapiesz i dyszysz jak wilk w Bajce o Trzech Świnkach? Hormony ciążowe powodują gromadzenie się płynu w płucach, co sprawia że głębokie wdechy mogą sprawiać trudność. W póĽniejszym okresie ciąży, rosnąca macica jeszcze bardziej nasili ten problem, ponieważ będzie uciskać przeponę, redukując w ten sposób przestrzeń w jakiej do tej pory Twoje płuca mogły się rozciągać. Brak tchu nie zrobi krzywdy ani tobie ani Twojemu dziecku. Jeśli jednak problemy z oddychaniem budzą Twój niepokój, skontaktuj się z lekarzem, położną lub pielęgniarką.

Czas na test.
Nadszedł czas aby zapytać lekarza o to czy istnieją jakieś za lub przeciw przeprowadzeniu testu AFP (alfafetoproteina) , który pozwala wykryć ewentualne wady rozwojowe, takie jak zespól Downa czy rozszczepienie kręgosłupa. To proste badanie krwi musi zostać przeprowadzone między 16 a 18 tygodniem ciąży.

Od ekspertów.
"Najnowsze badania pokazują, że mniej więcej teraz, w 16 tygodniu Twoje dziecko zaczyna słyszeć dźwięki i na nie reagować," mówi dr Suzanne Dixon. "Mniej więcej za dwa miesiące Twoje maleństwo będzie w stanie reagować na Twój głos!"

17 TYDZIEŃ

Ubraniowe S.O.S.
Czy ciągle jeszcze wciskasz się w swoje ubrania, które nosiłaś przed zajściem w ciążę? Najwyższa pora zainwestować w parę rzeczy, które będą dobrze na Tobie leżały. Możesz być mile zaskoczona wyborem i jakością dzisiejszych ubrań ciążowych. Przypominające namiot luźne, kolorowe sukienki i słodkie pastele odeszły już do przeszłości; nie ważne jaki nosisz rozmiar, ani jaki masz styl, z pewnością znajdziesz coś, co będzie Ci odpowiadać. Noszenie ubrań ciążowych może być formą pierwszego publicznego ogłoszenia faktu, że jesteś w ciąży. Ciesz się więc uwagą jaką będziesz do siebie przyciągać.

Słówko o owodni.
Jeżeli lekarz, pielęgniarka lub położna stwierdzili istnienie zagrożenia, kwalifikującego Cię do poddania się punkcji owodni, prawdopodobnie zabieg zostanie przeprowadzony w najbliższym czasie - większość lekarzy wykonuje ten test przed upływem 18 tygodnia ciąży. Punkcja owodni jest najdokładniejszą metodą, pozwalającą zidentyfikować wiele wad rozwojowych. Nie jest jednak testem, któremu powinna zostać poddana każda przyszła mama. Najczęściej przeprowadzenie punkcji proponuje się kobietom w ciąży mającym więcej niż 35 lat, ponieważ to w ich przypadku istnieje podwyższone zagrożenie urodzenia dziecka z wadami rozwojowymi, takimi jak na przykład zespół Downa. Może to być również kolejny krok, jaki trzeba będzie podjąć, jeśli wyniki testu AFP okażą się pozytywne. Jednak punkcja owodni nie jest wolna od ryzyka, ważne jest więc abyś uzyskała wszelkie niezbędne informacje. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o wszystkich za i przeciw.

Ból w ...
Nikt nie lubi o tym mówić, ale prawie połowa kobiet w ciąży cierpi na hemoroidy. Hemoroidy to żylaki odbytu - choroba żył które uległy nadmiernemu rozszerzeniu w związku ze zwiększoną ilością krwi w obszarze łonowym. Obstrukcje i napięcie występujące podczas ruchów robaczkowych jelit również mogą powodować hemoroidy. Jeśli masz tendencję do żylaków, lub też jeśli miałaś żylaki podczas poprzedniej ciąży, istnieje większe ryzyko wystąpienia ich również tym razem. Najlepsza strategia zapobiegawcza? Staraj się unikać obstrukcji jedząc produkty bogate w błonnik, pijąc dużo wody i regularnie ćwicząc.

Od ekspertów.
"Wiele kobiet doświadcza mieszanych uczuć związanych z faktem bycia w ciąży, a potem mają poczucie winy z powodu negatywnych emocji" mówi dr T. Berry Brazelton. "Pamiętaj jednak - pasja składa się zarówno z uczuć pozytywnych jak i negatywnych. Doświadczasz pasji.

18 TYDZIEŃ

Nadmiar porad.
Możesz zauważyć, że każdy - od teściowej po całkiem obcych ludzi - czuje się zmuszony do udzielania Ci rad na temat ciąży. Ile powinnaś ćwiczyć, co powinnaś jeść, czy powinnaś pracować - wygląda na to, że żaden temat nie stanowi tematu tabu. Mimo iż niechciane opinie mogą być denerwujące, postaraj się podchodzić do nich ze spokojem, nie czuj się zobowiązana do wyjaśniania swoich decyzji. Proste "Dziękuję, wezmę to pod uwagę" powinno wystarczyć. Staraj się pamiętać, że ludzie są podekscytowani faktem, iż w Tobie rozwija się dziecko, i tak naprawdę chcą dla Ciebie jak najlepiej. Nie bądĽ też zaskoczona jeśli "uliczne" rady będą się różniły od zaleceń lekarza, ponieważ wiele aspektów podejścia medycznego uległo w ostatnich latach zmianie.

Pomoc w przypadku zawrotów głowy.
Czy czasami kręci Ci się w głowie? Nic dziwnego: Twoje serce pracuje 40 do 50 procent ciężej niż przed zajściem w ciążę. Fakt ten, w połączeniu z uciskiem rosnącej macicy na naczynia krwionośne może czasem powodować, że będziesz miała wrażenie jakbyś za moment miała zemdleć, szczególnie wtedy kiedy zbyt szybko wstaniesz. Pamiętaj żeby często odpoczywać. KładĽ się kilka razy dziennie na kilka minut, na lewym boku aby poprawić krążenie krwi. Zawroty głowy mogą być też spowodowane niskim poziomem cukru we krwi. Aby utrzymać się na nogach i powstrzymać przed niepotrzebnym obżarstwem zjedz kawałek owocu.

Drobne ruchy.
Czy to bąbelki gazu czy maleńkie stópki kopią Cię w brzuch? Większość kobiet po raz pierwszy czuje ruchy płodu między 16 a 20 tygodniem. Ponieważ Twoje dziecko jest jeszcze ciągle bardzo malutkie, to co poczujesz nie będzie silnym kopniakiem a raczej delikatnym trzepotaniem, przypominającym uderzenia skrzydeł motyla.

Od ekspertów.
Ponieważ w trakcie ciąży wydzielina z pochwy zmienia się, stwierdzenie ewentualnej infekcji może być dość trudne. "Większość kobiet w ciąży zauważy pojawienie się białej, mlecznej wydzieliny," mówi dr Elaine Zwelling. "Te białe upławy są normalne, a ich ilość wzrasta wraz ze zbliżającym się terminem porodu." Jeśli jednak wydzielina zmieni kolor i konsystencję, lub też jeśli towarzyszyć jej będzie podrażnienie lub dziwna woń, można podejrzewać infekcję.

19 TYDZIEŃ

Dziwna buzia.
Nie staraj się zmyć ciemnych plam ze swojego nosa, policzków i czoła. To nie jest brud tylko typowa dolegliwość związana z ciążą. Są to plamy barwnikowe zwane maską ciążową. Ich powstaniu winne są hormony, które wywołują taki efekt u niektórych (nie u wszystkich) kobiet w ciąży. Hormony ciążowe są również odpowiedzialne za kresę ciemną, czyli ciemną linię biegnącą od pępka do kości łonowej. Zarówno plamy barwnikowe jak i kresa ciemna stopniowo zanikną po porodzie. Ekspozycja na słońce może spowodować dodatkowe ściemnienie pigmentu zgromadzonego w Twojej skórze. Pamiętaj więc aby smarować się kremem ochronnym i pozostawać w cieniu jeżeli chcesz aby Twoja skóra zachowała bardziej naturalny kolor. Najlepiej będzie jeśli przyzwyczaisz się do codziennego stosowania kremu z filtrem ochronnym, tak na wszelki wypadek.

Ból wiązadeł.
W miarę jak Twoja macica staje się coraz większa, wspierające ją wiązadła rozciągają się. Może się zdarzyć, że te rozciągnięte ścięgna spowodują ostry lub tępy ból w dolnej części brzucha, zwykle po jednej stronie. Prawdopodobnie najłatwiej go poczujesz zmieniając gwałtownie pozycję, lub też wstając z krzesła lub łóżka. Tak jak w przypadku większości dolegliwości występujących w czasie ciąży, tak i w tym przypadku najlepszą radą jest wypoczynek. Mimo iż ból wiązadeł jest dość typowy, w przypadku jego wystąpienia lepiej będzie jeśli skontaktujesz się z lekarzem, położną lub pielęgniarką. Szczególnie jeśli będzie on budził jakiekolwiek Twoje obawy.

Od ekspertów.
Prawda czy fałsz: w czasie ciąży musisz wzmocnić swoje sutki aby przygotować je do karmienia. "Fałsz," mówi dr Suzanne Dixon. "To bardzo stara rada. Tak naprawdę takie działania mogą być szkodliwe ponieważ stymulacja piersi może doprowadzić do uwolnienia hormonu, który wywoła skurcze macicy. Jeśli jednak masz wklęsłe sutki - takie, które podczas stymulacji zasysają się do środka - Twój lekarz może zasugerować pewne strategie, które ułatwią karmienie Twojego nowo narodzonego dziecka piersią.

20 TYDZIEŃ

Półmetek.
Gratulacje - właśnie minęłaś półmetek ciąży! W ciągu czterech i pół miesiąca przebyłaś długą drogę. Twoja macica trzykrotnie zwiększyła swoją początkową wielkość. Lekarz dokonujący jej pomiaru zauważy pewnie, że jej górna część zrównała się z pępkiem. Od tej pory aż do dnia porodu Twoja macica będzie rosła mniej więcej jeden centymetr tygodniowo.

Łono z widokiem.
Czy miałaś już okazję zobaczyć swoje dziecko? Jeśli zapisałaś się na badanie ultrasonograficzne w połowie ciąży, wypadnie ono prawdopodobnie gdzieś między 18 a 22 tygodniem. Twój lekarz może chcieć przeprowadzić badanie z różnych powodów: może chcieć sprawdzić wzrost i rozwój Twojego dziecka, potwierdzić datę porodu, poszukać ewentualnych wad rozwojowych i ocenić stan łożyska i pępowiny. Ultrasonografia pozwala policzyć paluszki u rączek i nóżek, a także poznać płeć maleństwa (jeśli będziesz chciała), a jednocześnie da pewność, że w Hotelu Mama wszystko jest w porządku. No i oczywiście pierwszy rzut oka na Twojego małego akrobatę (tego, który nie daje Ci spać przez swoje wygibasy) może sprawić, że zbliżające się rodzicielstwo stanie się bardziej realne. Poproś o wydruk zdjęcia zrobionego ultrasonografem, tak abyś mogła zacząć tworzyć pierwszy album ze zdjęciami swojego maleństwa!

Od ekspertów.
Jeśli Twoje codzienne życie lub praca wiąże się z silnym stresem, zrobisz sobie i swojemu dziecko przysługę jeśli uda Ci się znaleźć sposób na relaks. "Podczas gdy pewna ilość stresu może być korzystna, stymuluje do podjęcia działania-poważny, nieprzerwany stres może mieć negatywny wpływ na Ciebie i na Twoje maleństwo" mówi dr Elaine Zwelling. Na szczęście istnieje wiele sposobów na poradzenie sobie ze stresem.

21 TYDZIEŃ

Obolałe plecy.
Bóle pleców, szczególnie ich dolnej części to dość typowa dolegliwość pojawiająca się w czasie ciąży. Nie ma wątpliwości co do przyczyny, rosnąca macica powoduje zmianę środka ciężkości, sprawiając, że dolna część pleców wygina się do przodu. W tym samym czasie hormony ciążowe powodują częściowe poluzowanie stawów i ścięgien w Twoim ciele, włącznie z tymi ścięgnami, które łączą kość łonową z kręgosłupem. Poluzowanie stawów jest pozytywne dla porodu, pozwala miednicy rozszerzyć się, tak aby mogła się w niej ułożyć główka dziecka. Może to jednak oznaczać, iż przez kilka najbliższych miesięcy będziesz musiała borykać się z pojawiającym się bólem.

Ratunek dla pleców.
Aby złagodzić ból pleców pamiętaj aby codziennie wykonywać następujące czynności. Zawsze kiedy siadasz, oglądając telewizję lub pracując, opieraj stopy na podwyższeniu. Jeśli musisz wykonywać jakieś czynności w pozycji stojącej, na przykład gotować lub zmywać naczynia, postaw jedną stopę na małym stołeczku. Pozwoli to zmniejszyć obciążenie dolnej części pleców. Jeśli jest to możliwe rób sobie ciepłe (ale nie gorące) kąpiele. Jeśli ból pleców w żaden sposób nie daje się złagodzić koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem.

Od ekspertów.
Owoce i warzywa są doskonałym Ľródłem witamin i minerałów, co masz jednak zrobić jeśli nie lubisz ich smaku? "Bądź twórcza," sugeruje dr Margaret Comerford Freda. "Pij soki warzywne lub też przykrywaj warzywa innymi produktami, na przykład serem, w ten sposób osłabisz ich smak"/

22 TYDZIEŃ

Witajcie chwile wytchnienia.
Pomimo okazjonalnych bólów, ten okres ciąży jest radosny! Twój brzuszek urósł już na tyle, że naprawdę "czujesz" się w ciąży. Reszta świata też dobrze wie, w jakim jesteś stanie. Ale nie jesteś jeszcze na tyle duża, abyś miała problem z wstawaniem z krzesła lub zawiązywaniem butów. Poranne mdłości prawdopodobnie całkiem ustały, wrócił Ci apetyt, być może nawet wzmożony. Ciesz się tym okresem.

Nie w humorze.
Ogólnie możesz czuć się świetnie, ale wszyscy czasami chorujemy. Jeśli złapiesz katar albo grypę, pierwsza rzecz, którą powinnaś zrobić, to powiadomić o tym swojego lekarza. Nie bierz żadnych leków sprzedawanych bez recepty, chyba że wyraźnie zostaną one zalecone przez lekarza lub położną. Aby przyspieszyć powrót do zdrowia, pij dodatkowe ilości płynów i staraj się regularnie jeść. Wszyscy słyszeliśmy (od lekarzy i babć), o leczniczych właściwościach rosołu z kurczaka. Jest gorący, płynny i wysoko odżywczy zawiera wszystko czego Ci potrzeba w chorobie. Dziecku nic się nie stanie jeśli przez kilka dni nie będziesz się dobrze odżywiać, ale szybciej wrócisz do zdrowia jeśli podarujesz swojemu organizmowi trochę substancji odżywczych.

Od ekspertów.
W miarę upływu czasu możesz zacząć odczuwać bóle kości łonowej. "Ból kości łonowej, obejmujący spojenie łonowe nie jest w ciąży niczym niezwykłym," wyjaśnia dr Elaine Zwelling. "Hormony ciążowe poluzowują Twoje stawy, tak aby kości łonowe mogły rozejść się w trakcie porodu. Zwiększa to Twoja elastyczność, ale może również wywoływać .

23 TYDZIEŃ

Z powrotem do szkoły.
Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś, najwyższa pora zapisać się do szkoły rodzenia, szybko może bowiem zabraknąć miejsc. Większość kursów zaczyna się w 32 tygodniu ciąży . Dobrze jest zapisać się na kurs, który kończy się co najmniej dwa tygodnie przed datą porodu, na wypadek, gdyby maleństwo zdecydowało się pojawić na świecie nieco wcześniej.

Żelazo.
Upewnij się, że masz właściwy poziom żelaza. Jest ono niezbędne do produkcji czerwonych krwinek, które pozwalają na krążenie tlenu w krwi twojej i dziecka. Wiele kobiet cierpi na łagodną anemię przed zajściem w ciążę, a 20 procent w trakcie ciąży przyjmuje preparaty uzupełniające niedobory żelaza. Symptomy anemii (niekiedy trudne do zauważenia) obejmują zmęczenie, osłabienie, skrócony oddech, a także omdlenia.

Aby uniknąć problemu niedoboru żelaza, zacznij jeść pokarmy zawierające ten pierwiastek. Jak pewnie wiesz, żelazo znajduje się w wątróbce; inne bogate w żelazo pokarmy to czerwone mięso, melasa, soczewica i zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak i kapusta. Większość kobiet musi także przyjmować preparaty uzupełniające niedobór żelaza, które najczęściej obecne jest w zestawach witamin dla kobiet w ciąży, ale w tej sprawie zasięgnij opinii swojego lekarza.

Ciśnienie.
Ważne jest, by twój lekarz prowadzący sprawdzał ciśnienie krwi podczas każdej wizyty kontrolnej. W czasie ciąży jest ono zazwyczaj nieco wyższe, z powodu większej objętości krwi i siły skurczów serca. Jeśli jednak ciśnienie krwi jest zbyt wysokie, lekarz może brać pod uwagę wystąpienie stanu, który objawia się wysokim ciśnieniem krwi, obrzękami (opuchlizną) i obecnością białka w moczu. Występuje ono u około 7 procent ciężarnych kobiet.

Stan ten można leczyć, szczególnie jeśli zostanie wcześnie wykryty. I to właśnie wczesne wykrycie jest szczególnie ważne: w ostrych przypadkach stan ten może doprowadzić do zmniejszenia przepływu krwi do łożyska. Jeśli zauważysz objawy takie jak: zaburzenia widzenia, bóle głowy, lub nagłe opuchnięcie stóp i rąk, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.

Zdaniem specjalistów.
Teraz, kiedy twój brzuch zaczyna już widocznie się zaokrąglać, możesz mieć obawy o to, czy gdzieś nim nie uderzysz. "Macica i worek owodniowy stanowią wspaniałą poduszkę dla płodu" mówi Margaret Comerford Freda, Dyplomowana Pielęgniarka, Dyplomowana pielęgniarka". Jednak jeśli masz wątpliwości, zawsze lepiej powiedzieć o tym lekarzowi prowadzącemu.

24 TYDZIEŃ

Uwaga na przedwczesny poród.
Od tego momentu musisz zwracać uwagę na oznaki przedwczesnego porodu. Najbardziej typowymi objawami są skurcze przypominające bóle menstruacyjne, zmiana w wydzielinie z pochwy, tępy ból w dolnej części pleców, nacisk na miednicę (jakby dziecko pchało ją do dołu), a także płyn sączący się lub wyciekający z pochwy. Oczywiście wiele z tych dolegliwości, jak ból pleców czy niewielkie skurcze, mogą być po prostu objawami zwykle towarzyszącymi ciąży. Wsłuchuj się w swoje ciało; jeśli symptomy te powtarzają się i nie mijają po wypiciu szklanki wody czy soku i nie pomaga odpoczynek, natychmiast skontaktuj się z lekarzem prowadzącym. Pamiętaj, że sączenie się lub wyciekanie płynu z pochwy wymaga natychmiastowej reakcji.

Przyszły tata.
Ojcowie przechodzą ogromne zmiany w czasie ciąży, mimo, że są one mniej fizycznie widoczne, niż w twoim przypadku. Twój partner może na przykład wypróbowywać nowy wizerunek zapuszczając brodę czy wąsy, albo zmieniając uczesanie lub też podejmować nowe aktywności, starając się w ten sposób przygotować na ten wspaniały, choć często budzący obawy, etap dorosłości. Jest to najlepszy moment do rozmów o tych zmianach i o tym, jak wejście w nową rolę rodziców wpłynie na waszą wzajemną relację.

Zdaniem specjalistów.
Teraz, kiedy twój brzuch się powiększa, będziesz musiała wziąć to pod uwagę, gdy siadasz za kierownicą. "Pamiętaj, że dolna część pasa bezpieczeństwa ma przebiegać pod brzuchem, dobrze przylegając do kości biodrowych" mówi Suzanne Dixon, M.D., M.P.H. "Górna część pasa ma przebiegać od ramienia do biodra pod, nie przez brzuch."

25 TYDZIEŃ

Mama z piłką w brzuchu.
Czy nie masz wrażenia, że wszystkie twoje narządy wewnętrzne zaczynają się ścieśniać? Nic dziwnego, macica jest teraz wielkości piłki nożnej. Wypełnia całą przestrzeń pomiędzy kością łonową, a punktem znajdującym się w połowie drogi od pępka do mostka (miejsca, gdzie łączą się żebra). Ma około 25 cm średnicy.

Kontrola cukru.
Nadeszła pora na sprawdzenie poziomu glukozy we krwi. Badanie to wykonuje się pomiędzy 24 a 28 tygodniem. Ma ono na celu wykrycie ewentualnych oznak cukrzycy ciążowej, która objawia się wysokim poziomem cukru we krwi, zazwyczaj wracającym do normy po porodzie. Cierpi na nią od 2 do 5 procent kobiet w ciąży. Jeśli w poprzednich badaniach stwierdzono obecność cukru w moczu, lub jeśli miałaś ten problem w przeszłości, być może badanie na wykrycie cukrzycy ciążowej zostało już przeprowadzone.

Badanie poziomu glukozy krwi jest proste.
Najpierw podany zostaje roztwór glukozy, a po upływie pewnego czasu lekarz lub pracownik laboratorium pobiera krew i wykonuje badanie poziomu cukru. Jeśli jest zbyt wysoki, trzeba wykonać bardziej złożone badanie, które potwierdzi lub wykluczy wystąpienie cukrzycy ciążowej. Leczenie polega na zastosowaniu odpowiedniej diety i, w rzadkich przypadkach, podaniu leków.

Znowu biegiem.
Potrzeba ciągłego korzystania z toalety może okazać się jednym z najbardziej męczących objawów ciąży. Gdy tylko wrócisz z toalety i wygodnie usiądziesz, już czujesz, że musisz pójść jeszcze raz! Chociaż jest to czasem bardzo niedogodne, powinnaś opróżniać pęcherz moczowy, gdy tylko czujesz potrzebę. Infekcje dróg moczowych są bardzo częstą przypadłością w czasie ciąży i mogą się zaostrzyć, jeśli pęcherz nie jest opróżniany na czas lub nie całkowicie.

Potrzeba częstego oddawania moczu jest jednym z objawów zapalenia dróg moczowych. Innym symptomem jest uczucie palącej potrzeby jakbyś już naprawdę nie mogła wytrzymać, która nie przynosi żadnych skutków. Możesz odczuwać pieczenie lub ból przy oddawaniu moczu, albo też mocz może mieć bardzo nieprzyjemny zapach. Jeśli rozpoznajesz u siebie te symptomy, jak najszybciej powiedz o tym lekarzowi. Zapalenie dróg moczowych leczy się łatwo, ale jeśli w czasie ciąży pozostawi się je bez leczenia, może powodować bardzo poważne powikłania.

Zdaniem specjalistów.
Czy twoje chrapanie przeszkadza partnerowi spać w nocy? Kobiety często skarżą się na ten problem w czasie ciąży, mówi prof. Elaine Zwelling, Dyplomowana Pielęgniarka". Wyższy poziom estrogenów we organizmie prowadzi do przekrwienia, które z kolei może powodować chrapanie.

26 TYDZIEŃ

Atak przekąsek.
Pamiętaj, dziecko je z twojego talerza, więc nadal musisz zwracać uwagę na to, co i jak często jesz. Musisz także jeść zdrowo dla swojego własnego dobrego samopoczucia. Niski poziom cukru we krwi może powodować zawroty głowy, trzęsienie rąk i zmęczenie. Lekkie, częste posiłki pozwolą na utrzymanie stałego poziomu cukru we krwi. Kiedy gdzieś wychodzisz, weź ze sobą małe przekąski, takie jak owoc albo jogurt, tak, żebyś nie utknęła gdzieś bez czegoś pożywnego do przegryzienia.

Niektórzy lubią na ostro.
Wiele kobiet zastanawia się, czy powinny zrezygnować z ostrych przypraw w czasie ciąży. Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Jeśli lubisz ostre jedzenie i dobrze je tolerujesz, nie ma powodu, żebyś teraz z niego rezygnowała. Jednak próbowanie nowych dań, do których nie jesteś przyzwyczajona, może spowodować rozstrój żołądka, niezależnie od tego, czy jesteś w ciąży, czy nie, więc lepiej ostrożnie podchodzić do nieznanej kuchni.

Zdaniem specjalistów.
"Jeśli ciąża nie jest zagrożona, prawdopodobnie możesz ćwiczyć aż do porodu" mówi Margaret Comerford Freda, Dyplomowana Pielęgniarka. Są też ćwiczenia, które powinnaś wykonywać codziennie, żeby zapewnić sobie dobre samopoczucie na przykład częste wysokie układanie stop, które polepsza krążenie i zmniejsza obrzęki.

27 TYDZIEŃ

Dobry cel.
Twoje piersi będą się zmieniać przez cały okres ciąży (a także potem). Prawdopodobnie powiększyły się już na początku pierwszego trymestru. U wielu kobiet otoczka, ciemna część piersi wokół sutka, również się zmienia. W pierwszym trymestrze prawdopodobnie ściemniała. Teraz ciemniejsza, zabarwiona większą ilością pigmentu skóra, może wychodzić poza otoczkę. Nazywa się ją otoczką wtórną i może ona pokryć nawet połowę piersi. Nie wiadomo do końca dlaczego tak się dzieje, ale wielu specjalistów uważa, że ciemniejsza skóra stanowi swego rodzaju cel, dzięki czemu dziecku łatwiej jest znaleĽć sutek przy karmieniu piersią. Jest to zmiana przejściowa, która utrzymuje się do 12 miesięcy po urodzeniu dziecka.

Tkanina snów.
Tak, jak w przypadku większości kobiet, możesz prowadzić wyjątkowo ożywione, cokolwiek dziwaczne nocne życie. Na przykład - rodzisz dorosłego syna. ?ni ci się cały poród i okazuje się, że urodziłaś małe kociątka. Nowonarodzone dziecko w Twoich ramionach nagle otwiera buzię i mówi, Kocham cię, mamo. Możesz śnić nie tylko o ciąży i dziecku. Wiele kobiet opowiada, że ich sny w czasie ciąży pełne są dzikich przygód, podniecających romansów, dziwnych wydarzeń, a wszystko to w Technikolorze. O co tu chodzi?

Ożywione sny towarzyszące ciąży mogą być związane z podwyższonym poziomem hormonów w twoim organizmie. Może to być także sposób, w jaki mózg radzi sobie z nawałem nowych myśli i emocji, jakich teraz doświadczasz. Niezależnie od powodu, ciesz się swoimi tętniącymi życiem ucieczkami i nie bierz ich zbyt serio.

Zdaniem specjalistów.
"Aby zaspokoić zapotrzebowanie twoje i dziecka na białko w czasie ciąży, powinnaś jeść białka wysokojakościowe" mówi Margaret Comerford Freda, Dyplomowana Pielęgniarka, Dyplomowana Pielęgniarka ". Takie białka to większość białek zwierzęcych, w przeciwieństwie do większości białek roślinnych.

28 TYDZIEŃ

Dalszy ciąg testów Rh.
Jeśli wstępne badania krwi wykazały, że masz grupę Rh-, dostaniesz w tym tygodniu zastrzyk RhoGAM, na wypadek, gdyby dziecko miało grupę Rh+. Dzięki niemu Twój organizm nie będzie wytwarzać przeciwciał w obecności komórek krwi dziecka, które mogły przekraść się do Twojego krwioobiegu. Zaraz po urodzeniu zostanie zbadane również dziecko. Jeśli rzeczywiście ma Rh+, dostaniesz kolejny zastrzyk RhoGAM, tym razem na poczet przyszłej ciąży.

Ciążowa o(d)znaka.
W miarę trwania ciąży, na skórze, szczególnie na brzuchu, mogą się pojawić rozstępy. Możesz także zauważyć różowe, czerwone lub białe linie na biodrach, piersiach, pośladkach lub udach. Na rynku jest wiele kremów i balsamów, które mają zapobiegać lub zmniejszać widoczność rozstępów. To, czy rzeczywiście działają, jest kwestią otwartą. Większość specjalistów zgadza się, że niewiele można zrobić, by uniknąć rozstępów. Są one uwarunkowane genetycznie jeśli miała je Twoja mama, Ty także prawdopodobnie ich nie unikniesz. Mimo to, smarowanie brzucha kremem z pewnością nie zaszkodzi, a może zapobiec uczuciu suchości i swędzenia. Dobra wiadomość jest taka, że po ciąży rozstępy zazwyczaj stają się mniej widoczne.

Dwie lewe stopy.
Czy czujesz się ostatnio jak niezdara? Zmieniony punkt ciężkości i rozluźnione ścięgna mogą sprawić, że obijasz się o meble i potykasz o własne stopy. Niewiele możesz na to poradzić. Noś płaskie obuwie i zwolnij tempo.

Zdaniem specjalistów.
Prawdopodobnie od jakiegoś już czasu nie miewasz nudności, ale nadeszła pora na dwie inne dolegliwości żołądkowe: zgagę i niestrawność. Dlaczego teraz? W czasie ciąży cały system trawienny zwalnia tempo pracy, wyjaśnia Margaret Comerford Freda, Dyplomowana Pielęgniarka, DYPLOMOWANA PIELĘGNIARKA"W rezultacie mięśnie żołądka i przełyku rozluźniają się, na skutek czego kwasy trawienne mogą dostawać się do przełyku i jamy ustnej.

29 TYDZIEŃ

Sprawa dużej wagi.
Jesteś już na ostatnim odcinku maratonu przed tobą jeszcze 11 tygodni. W ciągu najbliższych trzech miesięcy dziecku będzie przybywać tkanki tłuszczowej. Tak samo i z tobą. Możesz się spodziewać, że w ostatnim trymestrze przybierzesz około 5 kilogramów, średnio pół kilograma tygodniowo.

Niedogodności trzeciego trymestru.
Czy budzą cię w nocy skurcze łydek? Jest to częsta przypadłość towarzysząca ciąży, chociaż nie dotyka ona wszystkich kobiet. Specjaliści nie są pewni, co jest jej powodem. Niektórzy sądzą, że jest to wynik większego obciążenia nóg, inni, że może to być oznaka niedoboru wapnia lub potasu. Może to być także skutek nacisku macicy na nerwy biegnące wzdłuż nóg.

Jak radzić sobie ze skurczami łydek.
Spróbuj delikatnie wyprostować nogę, wyginając stopę i przyciągając palce stóp do siebie. Pomocne może być także rozciąganie nóg w ciągu dnia i zaraz przed pójściem do łóżka. Jedz dużo pokarmów bogatych w wapń (najlepszym jego źródłem jest nabiał), a także zawierających dużo potasu, jak banany.

Zdaniem specjalistów.
W miarę, jak zbliża się data porodu, dobrze jest zastanowić się nad tym, czy i z jakich zabiegów będziesz chciała skorzystać w czasie porodu. Nacięcie krocza wykonuje się u około 80-90 procent kobiet w Stanach Zjednoczonych rodzących po raz pierwszy" mówi prof. Elaine Zwelling, Dyplomowana Pielęgniarka". Jest to małe chirurgiczne nacięcie tkanki dolnej części krocza, dzięki czemu rozwarcie pochwy zwiększa się, by ułatwić dziecku wyjście na świat.

30 TYDZIEŃ

Swędzenie.
Na tym etapie ciąży górna cześć macicy znajduje się mniej więcej 10 cm powyżej pępka. Rozciągająca się na brzuchu skóra może swędzieć; jest to całkowicie normalne. Delikatne masowanie brzucha przy użyciu nawilżającego balsamu może przynieść ci ulgę. Chociaż cię kusi nie drap się, może to sprawić, że swędzenie jeszcze się nasili. Możesz także odczuwać swędzenie na ramionach, nogach i palcach stóp i rąk.

Wybór lekarza.
Bynajmniej nie jest za wcześnie na znalezienie pediatry, lekarza rodzinnego lub pielęgniarki dla twojego dziecka właściwie im wcześniej, tym lepiej. Im bardziej świadoma decyzja, tym większe szanse, że wybór, który podejmiesz, będzie trafny. W przeciwnym przypadku będziesz być może musiała podjąć pospieszną decyzję w szpitalu już po urodzeniu dziecka. Ważne jest, byś znalazła lekarza, z którym dobrze się czujesz będziesz się z nim często widywać, szczególnie w pierwszym roku życia dziecka. Zapytaj znajomych, czy znają kogoś wartego polecenia i postaraj się znaleźć czas na rozmowę z każdym kandydatem.

Zdaniem specjalistów.
Czy zaczęłaś już zakupy dla maleństwa? Kupując wyposażenie łóżeczka lub koszyka, zwróć uwagę na prześcieradło, mówi Linda Jonides, Dyplomowana Pielęgniarka. "Niedopasowane prześcieradło może być niebezpieczne dla dziecka, grożąc uduszeniem.

31 TYDZIEŃ

Brak tchu.
Być może już kilka miesięcy temu zaczęło ci brakować tchu. Teraz trudności z oddychaniem mogły się jeszcze nasilić. To dlatego, że rosnąca macica spycha przeponę w kierunku płuc. Jeśli brzuch umiejscowił się nisko, możesz uznać, że masz szczęście kobiety, których brzuch ułożony jest wysoko mają jeszcze większe trudności z oddychaniem. Jeśli czujesz, że brakuje ci tchu, zwolnij tempo i weĽ kilka jak najgłębszych oddechów. Pod koniec ciąży (w 37 lub 38 tygodniu) poczujesz pewnie ulgę, gdyż dziecko obniży się w kierunku miednicy, dzięki czemu zmniejszy się nacisk na przeponę i płuca.

Opieka nad dzieckiem.
To dobra pora na rozważenie rodzaju opieki nad dzieckiem, jaki będziesz chciała wybrać, szczególnie jeśli planujesz powrót do pracy krótko po porodzie. Niezależnie od tego, czy zastanawiasz się nad przyjęciem opiekunki czy pomocą kogoś z rodziny, zacznij już teraz badać dostępne opcje. Nawet jeśli nie będziesz potrzebowała opieki w pełnym wymiarze, dobrze będzie zebrać informacje o opiekunkach do dziecka na specjalne okazje. Jeśli zrobisz to już teraz, będziesz miała jeden kłopot z głowy przy zajmowaniu się noworodkiem.

Przedwczesny poród czy skurcze Braxtona- Hicksa?
Prawdopodobnie już od połowy drugiego trymestru zwracasz uwagę na oznaki przedwczesnego porodu. Teraz, kiedy zaczął się trzeci trymestr, twoje ciało może zacząć przygotowywać się do porodu. Te wstępne skurcze zwane są skurczami Braxtona-Hicksa. Różnią się one od skurczów porodowych i nie stanowią żadnego powodu do obaw. Jak poznać różnicę? Jeśli skurcze są nieregularne i zanikają, gdy zmieniasz pozycję lub wstaniesz, by zrobić kilka kroków, prawdopodobnie odczuwasz skurcze przepowiadające Braxtona-Hicksa.

Zdaniem specjalistów.
Nie tylko mamy przejmują się ciążą i doświadczają zmian. Przyszli ojcowie również. Znawcy tematu twierdzą, że do 60% mężczyzn doświadcza jakiegoś rodzaju symptomów fizycznych, gdy ich żony są w ciąży, mówi prof. Lawrence Kutner. "Zmiany te są najprawdopodobniej skutkiem ich chęci uczestniczenia w ciąży, która przecież ma zmienić ich życie.

32 TYDZIEŃ

Atak na żebra. Aj!
W miarę, jak w Twoim brzuchu robi się coraz ciaśniej, czujesz pewnie, jak paluszki nóg lub łokcie dziecka wpychają ci się pod żebra. Może już nie bawi cię tak bardzo zgadywanie, która to część ciała maleństwa, kiedy rzeczona część wpija ci się pod żebra. Możesz spróbować położyć się na boku albo poruszać się, żeby zmusić dziecko do zmiany pozycji.

Podwójna częstotliwość.
Od 32 tygodnia lekarz prowadzący najprawdopodobniej będzie chciał Cię widywać dwa razy, zamiast, jak dotąd, raz w miesiącu. Będzie między innymi obserwował cię pod względem oznak wystąpienia infekcji i przedwczesnego porodu.

Próba generalna.
Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś, zapisz się na zwiedzanie szpitala, w którym będziesz rodzić (jeśli chodzisz do szkoły rodzenia organizowanej przez szpital, który wybrałaś, zwiedzanie może być przewidziane w kursie). Podczas zwiedzania zostaniesz oprowadzona po sali porodowej i poporodowej. Dowiesz się także, jak wygląda procedura przyjęcia do szpitala i jakie dokumenty będą ci potrzebne. Wiedząc gdzie pójść i co robić unikniesz szaleńczego pośpiechu w ostatniej chwili, gdy zacznie się już akcja porodowa.

Przyszły tata:
Wyznacz i przejedĽ do szpitala dwoma różnymi trasami. Takie wcześniejsze przygotowanie pozwoli na zachowanie zimnej krwi w czasie porodu. Jeśli w wielkim dniu napotkacie na nieprzewidziane opóĽnienie, będziecie mieli w zapasie alternatywną drogę.

Szkolne dni.
Mniej więcej w tym czasie powinny się rozpocząć zajęcia w szkole rodzenia. Dobra szkoła rodzenia omawia wszystkie etapy porodu, techniki radzenia sobie z bólem, leki i procedury stosowane w szpitalu. Bądź aktywnym uczestnikiem kursu zadawaj dużo pytań i nie obawiaj się mówić o swoich obawach i nadziejach. Nie zapomnij przyprowadzić ze sobą partnera, by będąc tak samo dobrze przygotowany jak ty, mógł wspierać cię w najważniejszym momencie. Jeśli nie jest to twój pierwszy poród, rozważ możliwość zapisania się na kurs powtórkowy, żeby odświeżyć podstawową wiedzę.

Zdaniem specjalistów.
To dzięki niemu w ogóle zaszłaś w ciążę. Jednak kiedy dziecko jest już w drodze, seks może stać się dla niektórych par przedmiotem obaw. Macica rzeczywiście kurczy się w trakcie orgazmu, mówi prof. Elaine Zwelling, Dyplomowana Pielęgniarka". Ale te łagodne skurcze nie są niebezpieczne i nie oznaczają początku porodu.

33 TYDZIEŃ

Właściwa skala.
Ty też powinnaś przybierać na wadze około pół kilograma tygodniowo aż do dnia porodu. Nie próbuj zwalniać tempa przyrostu wagi, nawet, jeśli przytyłaś więcej, niż się spodziewałaś. Dziecko właśnie teraz potrzebuje tych dodatkowych kilogramów. Będziesz miała mnóstwo czasu na to, żeby je zgubić, kiedy dziecko się już narodzi.

Ból nadgarstków.
Jeśli Twoje nadgarstki i palce są obolałe lub odrętwiałe, nie jesteś sama. U wielu ciężarnych kobiet występuje syndrom kanału nadgarstka, który charakteryzuje się obrzękiem wokół nerwów u nasady ręki. Zazwyczaj przypadłość ta jest skutkiem często powtarzanych ruchów, na przykład przy pisaniu na klawiaturze, ale w Twoim przypadku jest to spowodowane zatrzymywaniem wody. Kanał nadgarstka wypełnia się płynem, podobnie jak kostki u nóg i stopy, z tym, że kanałem przebiegają nerwy od nadgarstka do palców. Ból i obrzęk prawdopodobnie ustąpią po porodzie.

Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić. Jeśli czujesz ból w nocy, zmień pozycję, w której śpisz tak, żeby uniknąć nacisku na nadgarstki i dłonie. Możesz zakładać klamrę, dzięki której nadgarstek będzie wyprostowany. Jeśli to możliwe, ogranicz wszelkie często powtarzane ruchy takie, jak pisanie na klawiaturze czy gra na pianinie. Jeśli ból nie ustępuje i jest dość silny, lekarz prowadzący może zalecić lek, który przyniesie ulgę. Pamiętaj, by mówić lekarzowi o wszystkich bólach, jakie odczuwasz.

Zdaniem specjalistów.
"Kiedy zbliża się data porodu, możesz zauważyć płyn wyciekający z piersi, mówi prof. Elaine Zwelling, Dyplomowana Pielęgniarka". Płyn ten nazywa się siarą i jest całkowicie normalnym objawem. To pierwsze mleko będzie pierwszą substancją odżywczą, jaką otrzyma dziecko, jeśli planujesz karmić piersią."

34 TYDZIEŃ

Czy to już pora?
Teraz, kiedy zostało już tylko kilka tygodni do końca, powinnaś zapoznać się z oznakami rozpoczęcia akcji porodowej. Poród wygląda inaczej u każdej kobiety, ale najczęściej powtarzającymi się symptomami są regularne skurcze pojawiające się w coraz krótszych odstępach czasu, ból w dole pleców, któremu towarzyszą skurcze podobne do menstruacyjnych, pęknięcie worka owodniowego lub odejście czopa śluzu podbarwionego krwią, co może wskazywać na to, że szyjka macicy zaczęła się rozszerzać.

Pojawienie się któregokolwiek z tych symptomów nie musi jeszcze oznaczać początku akcji porodowej. Mogą się one pojawić na kilka dni, a nawet tygodni przed porodem. Pozwól, żeby lekarz ocenił sytuację jeśli zauważysz któryś z tych objawów, natychmiast się z nim skontaktuj.

Opracowanie planu porodu.
Najprawdopodobniej już zastanawiałaś się nad tym, jak chcesz, by wyglądał poród których członków rodziny chciałabyś mieć przy sobie, czy chcesz, by podano ci jakiś środek przeciwbólowy i tak dalej. Pewnie rozmawiałaś też o tym ze swoim lekarzem prowadzącym. Teraz jest najlepszy moment na to, by jeszcze raz omówić przebieg porodu z lekarzem lub położną, by przypomnieć im o twoich preferencjach i upewnić się, że nadal wszystko jest ustalone tak, jak sobie życzysz.

Zdaniem specjalistów.
Teraz, kiedy piersi się powiększają, skóra może bardziej swędzieć. Możesz spróbować wmasowywać w piersi balsam łagodzący. Zwróć tylko uwagę, by nie przeszkadzał ci jego zapach, radzi prof. Elaine Zwelling, Dyplomowana Pielęgniarka". Dobrze sprawdza się również maść z witaminą E i balsam z oczyszczoną lanoliną.

35 TYDZIEŃ

Co powinnaś wiedzieć o cesarskim cięciu.
Niezależnie od tego, jak wiele o nim myślisz i jak bardzo się do niego przygotowujesz, poród (tak samo jak rodzicielstwo) bywa nieprzewidywalny. Zawsze istnieje taka możliwość, że lekarz stwierdzi, iż Tobie lub dziecku grozi jakieś ryzyko i podejmie decyzję o cesarskim cięciu. Poród taki polega na rozwiązaniu przez chirurgiczne nacięcie macicy matki.

Prawie jedna czwarta porodów w kończy się cesarskim cięciem. Nawet więc jeśli wszystko wskazuje na to, że w twoim przypadku nie będzie to konieczne, dobrze jest mieć na jego temat jakąś wiedzę tak, by w razie czego być na takie rozwiązanie przygotowanym. Zapytaj lekarza o to, w jakiej sytuacji podjąłby decyzję o cesarskim cięciu. Na przykład, czy twój lekarz zdecydowałby się na takie rozwiązanie ze względu na pośladkowe ułożenie dziecka, lub na opóźnianie się porodu? Poproś także lekarza o to, by powiedział ci, jak przebiega cięcie cesarskie zabieg ten może być przeprowadzany nieco inaczej przez różnych lekarzy.

Zdaniem specjalistów.
Wybiegając myślami w stronę porodu zastanawiasz się pewnie, co będzie, jeśli pępowina owinie się wokół szyi dziecka.Jest to dość częsty przypadek, zazwyczaj nie stanowiący zagrożenia dla dziecka, mówi Margaret Comerford Freda, Dyplomowana Pielęgniarka, Dyplomowana Pielęgniarka". Nikt nie wie, dlaczego tak się dzieje, choć może to być związane z długością pępowiny.

36 TYDZIEŃ

Częstsze wizyty.
Od tej chwili aż do porodu będziesz często spotykać się ze swoim lekarzem, położną lub pielęgniarką. Począwszy od 36 tygodnia większość lekarzy wyznacza ciężarnym mamom wizyty co tydzień, aby móc je obserwować pod kątem oznak rozpoczęcia akcji porodowej. Podczas każdej wizyty lekarz będzie także mierzył ciśnienie, a także sprawdzał, czy w moczu nie pojawiło się białko.

Życiowa przestrzeń.
Macica jest teraz tysiąc razy większa, niż na początku ciąży (chociaż, biorąc pod uwagę to, że uciska ci żebra i utrudnia oddychanie, może wcale cię to akurat nie zdziwiło!). Prawdopodobnie do tej chwili przybyło ci pomiędzy 11 a 13.5 kg. W ciągu najbliższych kilku tygodni przybędzie ci pewnie jeszcze tylko kilka kilogramów. Wiele kobiet nie przybiera już na wadze w ostatnim miesiącu ciąży.