Ból brzucha: jak odróżnić niestrawność od poważnej choroby?

Ból brzucha jest przypadłością, która statystycznie najczęściej nęka Polaków. Jak wynika z badań, aż 80 proc. ogółu konsultacji gastrologicznych spowodowanych skurczem mięśni gładkich brzucha jest związanych z zaburzeniami czynnościowymi, których przyczyną nie są poważne choroby.

Jednak należy pamiętać, że źródło bólu oraz jego charakter są inne dla każdego organizmu, dlatego też nie można lekceważyć niepokojących objawów.

W wielu przypadkach jest on wynikiem krótkotrwałej dysfunkcji układu pokarmowego, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia. W takich sytuacjach za pomocą rozkurczowego środka przeciwbólowego, na przykład No-Spa, ból mięśni gładkich brzucha można uśmierzyć.

Remedium na dolegliwości żołądkowe mogą być także zioła takie, jak mięta, rumianek i siemię lnie, które działa także osłonowo na żołądek. Natomiast na ból wywołany przejedzeniem można zastosować majeranek lub kminek.

 Przyczyny bólu brzucha

Najczęstszym podłożem bólu brzucha są zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego, takie jak kolki gazowe, przejedzenie, spożycie nadmiernej ilości alkoholu, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub wyrostka robaczkowego. Natomiast do chorób organicznych związanych z dysfunkcją układu pokarmowego objawiających się bólem należy zaliczyć wrzody żołądka i/lub dwunastnicy, które są najczęściej występującymi schorzeniami – choruje na nie aż 10 proc. z nas. Inne choroby związane z występowaniem zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego objawiające się skurczem mięśni gładkich brzucha mogą wynikać z niedrożności jelita cienkiego i grubego, natomiast u kobiet przyczyną dolegliwości w dolnej części brzucha i w podbrzuszu mogą być zaburzenia w funkcjonowaniu narządów rodnych.

Należy także podkreślić, że ból brzucha może być symptomem chorób niezwiązanych narządowo z jamą brzuszną. Na ten rodzaj dolegliwości bardzo często skarżą się osoby cierpiące na zwyrodnieniową chorobę kręgosłupa lub stawów. Może także towarzyszyć zapaleniu układu moczowego lub zawałowi mięśnia sercowego.

 Rodzaje bólu brzucha

Określenie rodzaju bólu jest głównym kryterium diagnozy. Umiejscowienie nie jest już tak precyzyjnym wskaźnikiem choroby – przy wielu dolegliwościach ból ma charakter rozlany lub promieniujący. Dlatego bardzo istotne jest jak najdokładniejsze określenie charakteru bólu.

Można wyróżnić jego następujące rodzaje:

- ostry, palący (w górnej części brzucha; mogą wystąpić też wymioty, biegunka, zgaga),

- ostry, promieniujący do pleców i klatki piersiowej (mogą mu towarzyszyć gorączka, nudności, wymioty, wzdęcia brzucha i pocenie się),

- nasilający się w górnej prawej ćwiartce (mogą występować też nudności, wymioty, gorączka, zmęczenie),

- kurczowy w środkowej części (pojawiają się też nudności, wymioty i gazy; ból promieniujący do barków i ramion, nasilający się przy poruszaniu).

Ból brzucha jako symptom poważnych chorób

W przypadkach, kiedy ból brzucha nie ustępuje, także po zażyciu środków przeciwbólowych, a towarzyszą mu wymioty, biegunka, gorączka, ciemny mocz, chudnięcie – trzeba jak najszybciej udać się do specjalisty. Takich symptomów nie wolno lekceważyć, ponieważ mogą oznaczać poważne schorzenia.

Skurcz mięśni gładkich brzucha w połączeniu z gorączką, nudnościami, poceniem się może wskazywać na zapalenie trzustki lub pęcherzyka żółciowego – w takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się na pogotowie.

Jeśli natomiast bólom pojawiającym się w górnej części brzucha towarzyszą biegunka, wymioty i zgaga, to ich przyczyną mogą być wrzody żołądka i/lub dwunastnicy, które wymagają natychmiastowego leczenia farmakologicznego.

Kiedy oprócz bólu pojawiają się skurcze, a także biegunka, ropa i krew w stolcu, może to oznaczać przewlekłą chorobę Leśniowskiego-Crohna – wówczas należy niezwłocznie podjąć leczenie.

Często postawienie trafnej diagnozy jest trudne – przede wszystkim z powodu braku możliwości precyzyjnego zlokalizowania źródła bólu, a także anomalii anatomicznych, takich jak promieniowanie lub rozlewanie się bólu. W związku z tym w momencie nasilenia się bólu lub wystąpienia dodatkowych objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza.